Podczas II wojny światowej mieszkańcy Piastowa czynnie zaangażowali się w walkę o niepodległość, a pamięć o bohaterach tamtego czasu jest żywa i w sposób istotny wpływa na kształtowanie tożsamości społeczeństwa miasta.
W roku 2021 miasto Piastów obchodzi 95. rocznicę swojego imienia. Zostało ono nadane w wyniku konkursu ogłoszonego wiosną 1926 r. przez władze ówczesnej osady Utrata. Wśród zgłoszonych propozycji zwyciężyła nazwa „Piastów” zgłoszona przez czternastoletniego harcerza, mieszkańca osady, Zygmunta Kosewskiego. Cztery lata później Piastów stał się gminą, a w roku 1952 otrzymał prawa miejskie. Podczas II wojny światowej mieszkańcy Piastowa czynnie zaangażowali się w walkę o niepodległość, a pamięć o bohaterach tamtego czasu jest żywa i w sposób istotny wpływa na kształtowanie tożsamości społeczeństwa miasta. O tym trudnym czasie próby opowiada wystawa pn. Czas bohaterów. Piastów w walce o Niepodległą 1939-1945.
Głównym przesłaniem wystawy jest upowszechnienie wiedzy o heroicznej walce mieszkańców Piastowa oraz upamiętnienie bohaterów tamtych wydarzeń. Przywołana zostanie pamięć o akcji bojowej „Kutschera” z 1 lutego 1944 roku, w której z rąk żołnierzy AK plutonu specjalnego „Pegaz” zginął „kat Warszawy”, gen. SS i policji F. Kutschera. Jednym z uczestników akcji był Zbigniew Gęsicki ps. „Juno”, który udział w niej opłacił ofiarą życia. Przed wojną rodzina Gęsickich mieszkała w Piastowie, tutaj Zbigniew uczęszczał do szkoły podstawowej nr 1 i działał w harcerstwie. Także przed wojną w Piastowie mieszkał Jan Bytnar ps. „Rudy”, w czasie okupacji niemieckiej jeden z dowódców Grup Szturmowych Szarych Szeregów i bohater „Kamieni na szaniec”. Autor tej książki, Aleksander Kamiński, oficer AK, był redaktorem Biuletynu Informacyjnego, głównego czasopisma Polski Podziemnej. Mieszkał w tym czasie na pograniczu Piastowa i Pruszkowa.
Wystawa przypomni także o działaniu konspiracji zbrojnej w Piastowie i struktur cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego, o wydarzeniach 1944 roku i Powstania Warszawskiego, związanych bezpośrednio z Piastowem i jego mieszkańcami. Są to bitwa stoczona 2 sierpnia 1944 w pobliskich Pęcicach, potyczka stoczona dwa dni później w centrum Piastowa i akcja pomocy dla wypędzonych z walczącej Warszawy jej mieszkańców. W walkach stoczonych w 1944 zginęli żołnierze AK z działających w Piastowie formacji podziemnych, wśród nich wielu młodych mieszkańców miasta. W szeroko zakrojonej akcji pomocy wypędzonym z Warszawy, których męczeński szlak wiódł przez Piastów do obozu Dulag 121 w Pruszkowie, zaangażowanych było wielu mieszkańców Piastowa.
Wystawa Czas bohaterów. Piastów w walce o Niepodległą 1939-1945 obejmie szeroki zakres działań niepodległościowych podjętych przez mieszkańców Piastowa w latach II wojny światowej na terenie gminy (rozwinięte na niespotykanie szeroką skalę tajne nauczanie, szkolenie wojskowe, akcje zbrojne, druk i kolportaż prasy konspiracyjnej, szkolenie wojskowe, akcje bojowe, produkcja broni – realizowane przez żołnierzy 7 kompanii „Jowisz” VI obwodu AK „Obroża”, działalność Wojskowej Służby Kobiet w zakresie szkolenia łączniczek i sanitariuszek). W latach drugiej wojny światowej w Piastowie organizowana była także pomoc ukrywającym się osobom pochodzenia żydowskiego. Udzielana była w bardzo wielu formach – poprzez tymczasowe schronienie, ułatwienie w znalezieniu kolejnego bezpiecznego miejsca, pomoc w uzyskaniu bezpiecznych dokumentów, wsparcie materialne. Dowodem takiej postawy są medale Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata przyznane mieszkańcom naszego miasta. Są też utrwalone w literaturze świadectwa osób ocalonych dzięki otrzymanej w Piastowie pomocy (J. Olczak-Ronikier „W ogrodzie pamięci”, J. Rajchman „Ocalałem z Treblinki”).
W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Maryi Panny, Królowej Korony Polskiej kładę swe ręce na ten Święty Krzyż, znak Męki i Zbawienia, i przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży Jej honoru i o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił – aż do ofiary życia mego. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej i rozkazom Naczelnego Wodza oraz wyznaczonemu przezeń Dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało. Tak mi dopomóż Bóg.
/rota przysięgi żołnierza Armii Krajowej – rozkaz nr 73/1942 dowódcy AK z 12 grudnia 1942 roku/
Uczcij pamięć bohaterskich mieszkańców Piastowa którzy przelewali krew za wolną ojczyznę. Odwiedź Wystawę Czas Bohaterów. Piastów w walce o Niepodległą 1939 – 1945 która odbędzie się 10.11 do 31.12.2021 w Parku Niepodległości w Piastowie.
